Говоря об Иване Мележе, белорусском советском прозаике, драматурге, народном писателе Белорусской ССР, прежде всего вспоминается его масштабное произведение «Люди на болоте». Однако творческое наследие писателя широко и многогранно. В документальном проекте «Тайны Беларуси» мы расскажем, кто же первым увидел у молодого автора задатки таланта и благословил его на литературную деятельность, какое название мог получить его самый известный роман и как сохраняется память о народном писателе в его родной деревне. К 100-летию народного писателя.
«Вялікія людзі прадчуваюць свой фінал». Что происходило на последнем авторском вечере Ивана Мележа, вспоминает его племянница
12 ноября 2021 16:22
Белорусским театром имени Янки Купалы в 1966 году был поставлен спектакль «Люди на болоте», Гомельским областным театром в 1977 году – «Дыхание грозы», а в 1989-м – «Страсти эпохи» (по роману «Метель, декабрь»).
Лилия Кравченко, племянница Ивана Мележа:
Яго вось гэты твар, яго такая сціплая ўсмешка, яго адкрытыя вочы – у мяне стаіць нават зараз яго партрэт. Мне пашчасціла быць на апошнім аўтарскім вечары ў Тэатры імя Янкі Купалы, калі збіралася ўся гэтая літаратурная эліта, калі збіраліся вядомыя людзі, а ён марыў толькі аб адным – каб прыехалі мае глінішчукі, каб прыехалі мае землякі, народны хор з вёсцы Глінішчы, дзе ён нарадзіўся, і прывезлі ў падарунак яго любімую песню.
Яшчэ Ніл Сямёнавіч Гілевіч, славуты беларускі паэт, пісаў некалі: Іван Паўлавіч гаварыў, што навошта табе вечар, навошта гэтае свята, калі не будзе маіх глінішчукоў. Такі яны прыехалі, яны ўручылі яму свой падарунак, і чалавека больш шчаслівага ў той час, бадай, не было. І калі на яго накіравалі кінакамеру і вывелі на экран партрэт Івана Паўлавіча, у вачах яго слязінкі. Мужчыны, кажуць, не плачуць. Я не гавару, што яны цяклі па шчаках, не, але ў вачах яны. Здавалася, што вось-вось пакоцяцца, вось-вось яна пабяжыць па шчацэ, настолькі блішчэлі яго вочы, настолькі перапляліся і сум, і радасць, і шчасце, і задавальненне. Нездарма гавораць, што вялікія людзі прадчуваюць свой фінал.
Любовь Мележ, сестра Ивана Мележа:
У жніўні 1976 года Ванечка, Іван Паўлавіч памёр.
К сожалению, Иван Павлович Мележ ушел из жизни очень рано, в возрасте 55 лет. От сердечного приступа.
Николай Метлицкий, поэт, заслуженный деятель культуры Республики Беларусь:
На жаль, вельмі мала лёс адмераў зямных дзён Івану Мележу, ён памёр у росквіце сваіх творчых сіл.
Лилия Кравченко:
Для мяне асабіста ён застаўся чалавекам добрай душы, шчырага сэрца, у яго ніколі не было слова «Я не магу», «Я не хачу», «Я не зраблю», хто б не звярнуўся за дапамогай – родзічы, знаёмыя, землякі, проста нейкія такія людзі за дапамогай. Няважна, якая павінна была быць дапамога, ён заўсёды стараўся дапамагчы.
Николай Метлицкий:
Мележ адзін, Мележ непаўторны, і дзякуй Богу, што ёсць тое, што яму ўдалося зрабіць. А зрабіць удалося нямала. Вельмі значныя творы, вельмі хвалюючыя творы ён пакінуў пасля сябе. Тыя творы, якія духоўна самянтуюць нашу нацыю, якія годна гавораць пра нас як народ.
