Новости Беларуси. Есть ли в Беларуси языковая конкуренция? Что сделать, чтобы родные слова не стали иностранными? Диалоги на двух официальных языках на площадке ток-шоу «По существу».
Іўчанкаў: становіцца крыўдна, што быццам беларуская мова – гэта вось тыя змагары. Да забудзьцеся вы!
20 февраля 2023 18:18
Виктор Ивченков, доктор филологических наук, профессор кафедры периодической печати и веб-журналистики факультета журналистики БГУ:
Што мы маем на ўвазе пад роднай мовай? Вы амаль працытавалі словы Льва Талстога, калі ён гаварыў тое, што сапраўды чалавек лічыць тую мову роднай, на якой думае. Трэба моўную сітуацыю разглядаць глыбей. Гэта не на паверсе, гаворыш ты па-беларуску ці не гаворыш. Калі я прыеду ў вёску, напрыклад, Хадынічы ці яшчэ ў вёсачку Любанскага раёна і запытаюся ў жыхаркі, якая, бабуля, твая родная мова?
Кирилл Казаков, СТВ:
То, хутчэй за ўсё, яна будзе на трасянцы казаць.
Виктор Ивченков:
Ні ў якім разе! Што вы! Трасянка і дыялект... XIV стагоддзе. Што там рабілася з дыялектнымі формамі?
Алена Сырова, СТВ:
Вы сами привели пример того, что давайте поедем в небольшую деревеньку, поговорим с бабулей. И получается, что у нас большая популярность как раз в сельской местности.
Виктор Ивченков:
Я пра тое, што калі чалавек лічыць родная мовай, тады адносіліся да гэтага пытання неяк больш адвольна – а я напішу беларускую мову. Пасля гэта стала ўсвядомленым выбарам. І трэба заўсёды мець на ўвазе, што гаворка ідзе не пра літаратурную мову. А ён умее гаварыць па-беларуску ці не ўмее? Заедзь у любы цэнтральны раён, і там ёсць беларуская мова.
Кирилл Казаков:
Ёсць. Ніхто не кажа, што яна знікла.
Виктор Ивченков:
Мы не ўлічваем гэтую сітуацыю. Мы гаварылі пра палітычныя нюансы з моўнай сітуацыяй. Як раз ва Украіне гэта не было ўлічана, таму што трэба было глядзець глыбей. Як можна было забараніць мільённаму насельніцтву не гаварыць на мове? З гэтага і пачалося «хто не скача, той маскаль». Моўныя сітуацыі, моўная палітыка – гэта той трыгер, інструмент, які можа супакоіць грамадства ці, наадварот, вывесці яго на вуліцу. Я прывяду прыклад. Калі ў 2008 годзе быў прыняты Закон «Аб правілах беларускай арфаграфіі і пунктуацыі», што рабілася з так званай апазіцыяй. Мы даём на водкуп апазіцыі мову.
Кирилл Казаков:
Мы ее не отдаем. Мы как раз и говорим, что она забрана.
Виктор Ивченков:
Мы гаворым: а, гэтыя змагары! Гэтыя змагары не ўмеюць па-беларуску размаўляць.
Кирилл Казаков:
Там столько полонизмов!
Виктор Ивченков:
І становіцца крыўдна, што сапраўды быццам беларуская мова – гэта вось тыя змагары. Да забудзьцеся вы!
Подписывайтесь на нас в Telegram!
Читайте также:
«У беларускай традыцыі ёсць абвостраны ген справядлівасці». Чаму ў 1995-м прагаласавалі за двумоўе?
На якой думаеш ці на якой гаворыш? Марзалюк адказаў, якая мова сапраўды родная