На неделе с рабочим визитом в Беларуси побывала делегация группы дружбы «Франция-Беларусь» Национальногого собрания Франции. Французские парламентарии встретились с коллегами из Национального собрания, побывали на Белорусском автомобильном заводе, в Минском государственном лигвистическом университете и посетили франко-белоруский Центр европейских исследований.
Сопровождает делегацию парламентариев из Франции наш посол в этой стране Павел Латушко. И это хороший повод пригласить его в студию программы «Картина мира» на РТР-Беларусь, что, собственно говоря, уже и свершилось.
Юрий Козиятко:
Пал Палыч, здравствуйте!
Павел Латушко, Чрезвычайный и Полномочный Посол Республики Беларусь во Французской Республике:
Добры дзень!
Юрий Козиятко:
Я вижу, Вы не изменяете белорусской, «матчынай», мове! А я уже думал, скажете «Bonjour!» или что-нибудь там по-французски (улыбается).
Павел Латушко:
Ну, калі я гляджу на француза, які з такім шанаваннем і павагай ставіцца да сваёй роднай, французскай, мовы, то, канешне, як беларус, нават калі працуеш у Францыі, я таксама хачу і павінен шанаваць беларускую мову.
Юрий Козиятко:
Ну, по-французски - научились, что-нибудь можете сказать?
Павел Латушко:
Яшчэ, можа, не «прарвала», каб я пачаў свабодна размаўляць, але ўжо пакрыху-пакрыху пачынаю. Спадзяюся, што бліжэйшым часам змагу.
Юрий Козиятко:
«Приезжайте в Беларусь, учитывая, что следующий год – год чемпионата мира по хоккею». Можете сказать по-французски?
Павел Латушко:
Bienvenue!
Юрий Козиятко:
Вот если бы французы начали по-белорусски так говорить, как Вы по-французски пытаетесь! По крайней мере, хотя бы делегацию французских парламентариев, которую Вы привезли сюда, в Беларусь, хоть слову «дзякуй» научили или нет?
Павел Латушко:
Так, зразумела. І нават старшыня парламентскай групы сяброўства «Францыя – Беларусь» Нацыянальнай асамблеі Францыі абяцаў мне, што пасля выбараў у красавіку, калі ён будзе кандыдатам на [пасаду] мэра аднаго з гарадоў Францыі, ён пачне вывучаць таксама і беларускую мову.
Цікава адзначыць, што ў Парыжы вывучаюць беларускую мову. І для меня быў таксама вялікі гонар даведацца аб тым, што ў інстытуце, дзе вывучаюцца 92 замежныя мовы, вывучаюць і беларускую мову.
Юрий Козиятко:
То есть не забывают про нас, несмотря на то, что Франция в составе Евросоюза присоединилась в свое время к санкциям против Беларуси. И вот даже приезд парламентариев вызывает такой, ну, я не скажу, что фурор, но приятные впечатления, потому что вроде как вот с Евросоюзом у нас сложные отношения, но приехали! Это круто, Пал Палыч!? (улыбается)
Павел Латушко:
Я бы ацаніў гэты падыход, гэты візіт як стрыманую прагматычную палітыку. Французы, зразумела, выкарыстоўваюць тую палітыку, якая выпрацавана Еўрапейскім саюзам у адносінах да Беларусі. Але яны таксама зацікаўлены размаўляць, весці дыялог з намі. І апошнія кантакты, нават гэтага года, паказваюць, што ў нас адбыўся візіт 4 міністраў, членаў Урада Беларусі, 7 намеснікаў міністраў наведалі Францыю і мелі сустрэчы са сваімі калегамі.
Юрий Козиятко:
За этими визитами последует какой-то экономический эффект? Вот, Президент на этой неделе вновь назначал послов и еще раз подчеркнул, что не геополитикой должны заниматься диппредставительства, а экономикой, торговлей! Вот с Францией у нас больших успехов нет. Я думаю, Вы даже цифры не будете называть, потому что стыдновато (улыбается).
Павел Латушко:
Нажаль, мы канстатуем, што сённяшні ўзровень гандлёва-эканамічных адносін паміж Беларуссю і Францыяй не адпавядае патэнцыялу другой эканомікі Еўрапейскага саюза, якой з’яўляецца Францыя, і, зразумела, эканоміцы Беларусі, бо мы маем значна большы патэнцыял. І лепшыя прыклады эканамічных адносін хаця бы з Германіей, з Літвой, з Польшай і іншымі краінамі Еўрапейскага саюза. Але ўсё ж такі ён падрастае. У гэтым годзе – на 15%. Галоўная наша задача развіваць эканамічныя адносіны. Гэта стратэгія нашай дыпламатыі.
Цікава, што новы міністр замежных спраў Францыі Фабіус таксама падкрэсліў, што галоўным прыярытэтам знешняй палітыкі Францыі павінна стаць эканамічная дыпламатыя. І вось на гэтым скрыжаванні інтарэсаў мы праводзім рэгулярныя прэзентацыі ў рэгіёнах Францыі. І калі мы будзем працаваць сістэмна, будзе і вынік з пункту гледжання экспарту беларускіх тавараў.
Добрый прыклад: у гэтым годзе мы аднавілі пастаўкі беларускіх трактароў. 10 сельскагаспадарчых прадпрыемстваў Беларусі, сферы прамысловасці падпісалі з французскай кампаніяй дылерскія пагадненні. У 200 км ад Парыжу ўпершыню адкрыты шоу-рум, выставачны цэнтр беларускай сельскагаспадарчай тэхнікі ў Францыі. Мы працуем, напрыклад, у накірунку “БелАЗа”. І кампанія “Лафарж” зацікаўлена набываць беларускія “БелАЗы” для сваіх мэтаў. Так што, перспектывы ёсць.
Юрий Козиятко:
Ну, с другой стороны, французский министр иностранных дел может с гордостью говорить о том, что у них главное направление – это экономическое сотрудничество. Потому что если брать товарооборот Беларуси и Франции, мы в пять раз больше у них берем, чем продаем. В пять раз!
Павел Латушко:
У адпаведнасці з французскай статыстыкай, мы ў 5 разоў прадаём больш, чым французы ў Беларусь.
Юрий Козиятко:
Так чья статистка врет?! (улыбается)
Павел Латушко:
Я думаю, што трэба проста памяняцца стытыстыкамі. Ну, гэта калі жартам. Трэба проста працаваць.
Юрий Козиятко:
Озадачили Вы, Пал Палыч... Ну, вот мы видим, у нас на прилавках французское вино, там, «Пежо», «Рено», «Ситроены» проносятся по дорогам! А что, какие товары белорусские видят французы?
Павел Латушко:
Мы прадаём прадукцыю “Беларускага металургічнага завода”, мы прадаём азотныя ўгнаенні, мэблю. Палітра даволі шырокая, але дыверсіфікацыя экспарту нашых тавараў у Францыю – галоўны прыярытэт.
Юрий Козиятко:
Ну, вот мы - продуктами гордимся. Тут в эту нишу мы не попадаем: французам не нужны наши колбаски, молочная продукция…
Павел Латушко:
На сённяшні дзень Еўрапейскі саюз увёў абмежаванні на пастаўкі нашай сальскагаспадарчай прадукцыі на рынак Еўрапейскага саюза. І гэта задача нашых перамоваў з Бруселем, з Еўрапейскім саюзам. Калі гэтая палітыка зменіцца, адкрыюцца дадатковыя магчымасці паставак нашых тавараў на французскі рынак.
Юрий Козиятко:
Надо дать им попробовать, Пал Палыч! Надо, чтобы Вы с чемоданчиком какой-нибудь полендвицы приезжали в Париж, угощали их. Или, по крайней мере, парламентариев, которых привезли сюда. Вы хоть чем-то угостили их, чем-то удивили их или нет?
Павел Латушко:
Апошні прыём, які адбыўся ў пасольстве, быў прысвечаны будучаму візіту парламентскай дэлегацыі Францыі ў Беларусь для ўсіх членаў групы сяброўства парламента Францыі. І мы іх частавалі беларускай капустай, беларускай бульбай у мундзірах, зразумела, нашым салам, нашай калбасой. Кожны з іх атрымаў кавалачак беларускай калбасы і, я думаю, пачаставаў сваю жонку. Я ведаю ўражанні ад гэтага прыёма. Нават сёння яны прыехалі ў Беларусь і кажуць “якія цудоўныя беларускія стравы!”.
Юрий Козиятко:
Ну, не только же драниками Вы их тут угощали! Они целую неделю тут находятся - французы, политики, которые бывали во многих странах. А что их удивило? Архитектура? Девушек обычно вспоминают, девушки красивые белорусские?
Павел Латушко:
Першае – сталінскі ампір праспекта, яны сказалі. Яны пад уражаннем. Другое – шырокія вуліцы. Трэцяе, а, можа, і таксама першае – чысціня Мінска. І, нягледзячы на тое, што надвор’е, можа, зараз не такое спрыяльнае, яны сказалі, што яны хочуць абавязкова вярнуцца ў Мінск у студзені і таксама на чэмпіянат свету па хакею ў мае.
Юрий Козиятко:
Ну, кстати говоря, чемпионат мира по хоккею. Французы открывают, они 9 мая первыми в «Чижовке-Арена» играют первый матч. По-моему, с канадцами. Вы как-то их не пытались там подвести, показать: «вот здесь вот ваша команда будет начинать»?
Павел Латушко:
Яны наведалі “Мінск-Арэну”, таму што…
Юрий Козиятко:
Они в Чижовке начинают!
Павел Латушко:
…да. Ну, яны наведалі “Мінск-Арэну” як галоўны спартыўны аб’ект Беларусі, таму што ў склад групы таксама ўваходзілі парламентарыі, якія ўваходзяць у камісію па пытаннях спорта Францыі. І у іх выклікае вялікае зацікаўленне дзяржаўная палітыка Беларусі ў сферы спорту. І такія пытанні ставіліся. І менавіта гэты аб’ект яны наведалі.
Юрий Козиятко:
А есть у Вас какая-нибудь статистика (белорусская или французская, я не знаю какая более правильная, после того, что Вы сказали!) сколько билетов или как активно покупают французы билеты на чемпионат мира по хоккею?
Павел Латушко:
Нажаль, калі мы кажам пра турыстычныя візіты французаў у Беларусь, колькасць іх за мінулы год склала толькі 500 чалавек. Гэта зусім нішто. Таму мы ініцыявалі ў верасні гэтага году ў Парыжы, на буйнейшай міжнароднай турістычнай выставе “Top Resa”, упершыню нацыянальны стэнд Беларусі. І што цікава? Што вынікам гэтага ўдзелу было падпісанне кантрактаў беларускай кампаніі з французскімі тураператарамі, якія на наступны год пачнуць прадаваць туры ў Беларусь. І ў рамках гэтай выставы адбылася прэзентацыя таксама чэмпіяната света па хакею. Так што, французы прыедуць у Беларусь.
Юрий Козиятко:
Пал Палыч, Вы часто бываете на Монмартре?
Павел Латушко:
Калі прыязджаюць афіцыйныя дэлегацыі ці госці, канешне, я разам з імі наведваю.
Юрий Козиятко:
Если не ошибаюсь, там есть памятник Хаиму Сутину, художнику белорусскому, на Монмартре.
Павел Латушко:
Ёсць помнік Хаіму Суціну ў Парыжы.
Юрий Козиятко:
В Париже в свое время жили и Марк Шагал, и другие известные белорусы. Но ведь и французы, наверняка, оставили свой след в Беларуси. Не только в 1812 году. Вот, учитывая, что нам нужно развивать туризм, и следующий год – год, когда нужно принимать большое количество гостей, Вы как-то вот в этом направлении работаете? Тем более Вы бывший министр культуры. Мы знаем, что здесь французы хорошего сделали, кроме того, что участвовали в битве на Березине? Хотя на Березине плохо они бились!
Павел Латушко:
Я павінен Вам прызнацца, што калі пачаў працаваць паслом у Францыі, я сам для сябе адкрыў менавіта шматграннасць і глыбіню гістарычна-культурных сувязяў паміж Беларуссю і Францыяй. Але калі паглядзець на такія факты, што Радзівілы ў XVI стагоддзі наведвалі Парыж і дзякуючы гэтаму яны ўнеслі…
Юрий Козиятко:
Сиротка?
Павел Латушко:
…да, Радзівіл Сіротка, унеслі ў архітэктуру Нясвіжскага палаца элементы, якія яны пабачылі ў Парыжы.. Версальскі парк стаў узорам для трох паркаў, якія з’явіліся на тэрыторыі Беларусі. Балет. Яны запрасілі харэографаў у XVII-XVIII стагоддзі і дзякуючы гэтаму з’явіліся першыя балетныя трупы ў Беларусі, дарэчы, якія пазней склалі аснову балетнай трупы ў Марыінцы і Варшаўскай балетнай трупы. Праз французаў беларусы дапамаглі нашым суседзям стварыць сённяшняга высокага ўзроўню балет. Так што, культурных прыкладаў, культурных сувязяў паміж Беларуссю і Францыяй вельмі шмат. Але вельмі важна, што мы будзем ствараць сёння.
Юрий Козиятко:
Пал Палыч, я же в обратном направлении Вас пытался направить... Что французы в Беларуси, какой вклад внесли - чтобы заинтересовать французских туристов? Чтобы они приехали, постояли на этом месте и сказали: «О, вот это молодцы, мы тут, в Беларуси, что-нибудь, построили. Эйфелеву башню еще одну» (улыбается).
Павел Латушко:
Мне падаецца, што гэта не зусім слушны падыход. Чамы мы павінны іх выцягваць у нашу краіну і паказваць тое, што…
Юрий Козиятко:
Деньги, туризм!
Павел Латушко:
…звязана с Францыяй? Мы павінны паказваць тое, чым мы ганарымся. Мы ганарымся Нясвіжскім палацам пасля рэстаўрацыі – калі ласка, наведвайце! Мірскім замкам – калі ласка! Вялікі тэатр оперы і балета. Зразумела, мы павінны ў турыстычных маршрутах паказваць гэтыя прыклады, якія нас звязваюць. Радзіма Шагала, радзіма Суціна. Можна гаварыць пра Беразіну, зразумела.
Юрий Козиятко:
Пал Палыч, Вы, я понял, как посол - все на экспорт: нужно экспорт увеличивать! А вот в пятницу Президент вручил госпермии. Одна из госпремий – за создание спектакля «Пінская шляхта». Увидят французы «Пінскую шляхту»?
Павел Латушко:
Мы плануем упершыню пасля 2002 года правесці вельмі буйныя дні культуры Беларусі, у аснове якіх будуць гастролі нашага балета (Нацыянальнага академічнага вяликага тэатра оперы і балета Беларусі). Таксама адбудзецца, спадзяюся, спектакль “Пан Тадэвуш” Адама Міцкевіча (Купаўскі тэатр). Мы плануем прывезці дзіцячы калектыў, у сувязі з тым, што Беларусь будзе адзначаць 60-годдзе членства ў ЮНЭСКА, у Парыж і паказаць у лепшай пляцоўцы ЮНЭСКА. Адбудуцца выставы сучасных мастакоў. Беларуская дыяспара, якая пражывае ў Парыжы, таксама далучыцца да гэтых дзён і прадставіць свае культурныя праекты. Спадзяюся, што мы зробім нават паказ моды беларускага мадэльера і французскага мадэльера.
Юрий Козиятко:
То есть, я вот сказал, что в одной руке посол должен ехать с чемоданом с полендвицей, а в другой руке Батлейку маленькую везти с собой, в Париж! (улыбается)
Павел Латушко:
Ну, каб лепш пазнаць краіну, канешне, трэба даведацца аб яе культуры.
Юрий Козиятко:
Хорошо, Пал Палыч! Уместно было бы поговорить не только о Франции, поскольку Вы представляете Беларусь еще в Испании, Португалии. В Монако, по-моему, тоже. Да? При ЮНЕСКО.
Павел Латушко:
В Манака не. Нажаль, мы павінны канстатаваць, што мы не маем дыпламатычных адносін з Княствам Манака, але я наведаў яго ўжо некалькі разоў па даручэнні кіраўніцтва нашай краіны. Апошняя сустрэча ў лістападзе ў міністэрстве замежных спраў Манака была прысвечана менавіта таму, каб усталяваць дыпламатычныя адносіны паміж нашымі дзвюма краінамі. Але гэта залежыць ад жадання краіны.
Юрий Козиятко:
Даже надо было о казино поговорить! Монако славится тем, что у них Монте-Карло – столица казино. И у нас уже Беларусь становится… (шутит)
Павел Латушко:
Вы ведаеце, я прывяду прыклад. Прэзідэнт Казахстана наведваў з афіцыйным візітам Манака і было падпісана кантрактаў на інвестыціі па інвеставанні ў Казахстан на некалькі міліярдаў еўра. Там сканцэнтраваны вельмі магутны фінансавы рэсурс, там жывуць самыя багатыя людзі планеты. Таму скарыстаць з гэтага мы таксама павінны.
Юрий Козиятко:
Есть музей Жак-Ив Кусто, у которого корни в Беларуси.
Павел Латушко:
Канешне, да. Гэта таксама прыклад культурных сувязяў.
Юрий Козиятко:
Может, пора уже посольство открывать где-нибудь в Испании, по крайней мере? Пал Палыч?
Павел Латушко:
Вы ведаеце, гэта вельмі важнае пытанне, якое Вы ставіце. Іспанія – чацвёртая эканоміка Еўрапейскага союза, 13-я эканоміка свету. І мы не маем дыпламатычнага прадстаўніцтва ў гэтай краіне да гэтай пары. І пасол з Парыжа займаецца праблематыкай Іспаніі. Але Іспанія – гэта вельмі магутная краіна. І адкрытая для кантактаў. Мы дамовіліся ў наступным годзе правесці палітычныя кансультацыі паміж міністэрствамі замежных спраў. Іспанцы запрасілі нашага міністра эканомікі наведаць Мадрыд і Барселону, каб правесці сустрэчы з дзелавымі коламі Іспаніі. Я думаю, што ўсе гэтыя крокі, таксама адкрыццё візавага цэнтра Іспаніі ў Мінску – усе гэтыя крокі будуць схіляць нас да таго, што мы прыйдзем да прыняцця рашэння аб неабходнасці адкрыцця пасольства Беларусі ў Мадрыдзе, як і іспанцы прыйдуць да таго, каб адкрыць пасольства ў Мінску. Гэтая тэма абмяркоўваецца зараз на папярэдняй стадыі паміж міністэрствамі замежных спраў.
Юрий Козиятко:
И уже в следующий раз с каким-то новым послом будем начинать программу словами «Buenos dias!» (усмехается)
Спасибо, Пал Палыч!