Почему жители Западной Беларуси так ждали прихода Красной армии и что изменилось после объединения земель?
Навіны Беларусі. Чаму, калі накіроўваешся з Мінску ў Заслаў’е, трапляеш у Беларусь? 100 гадоў таму гэта была памежная зона. Каб знаходзіцца тут, трэба было нават мець адмысловы штампік. Менавіта тут і пачыналася Беларусь у тыя часы. У праграме «Цэнтральны рэгіён» на СТБ расказалі, як на працягу 18 гадоў Заходняя Беларусь жыла пад Польшчай, навошта быў пабудаваны Мінскі ўмацаваны раён і як 17 верасня 1939 года змяніла лёс нашых землякоў па абодва бакі мяжы.
На наступны дзень пасля 17 верасня беларускія газеты выйшлі з такімі загалоўкамі.
Наталля Палтавец, старшы навуковы супрацоўнік Мінскага абласнога краязнаўчага музея:
Есть интересные кадры, когда жителям города раздают газету «Правда», одна из жительниц дарит командирам саблю своего покойного мужа. В общем, такие подсмотренные кадры, очень жизненные, трепетные.
Яна Шыпко, карэспандэнт:
Что известно? Как местные жители встречали приход Красной армии?
Наталля Палтавец:
С большой радостью, потому что этот гнет, и экономический, и национальный – вещь очень тяжелая. Поэтому радости не было границ. Для западных белорусов не было никаких сомнений в том, что обе половины Беларуси сольются в одно целое и станут частью Советского Союза. И начались первые социалистические преобразования в нашем крае. Первый урожай 1939 года с помещичьих земель собирали крестьяне, в городе открылась маленькое хлебопекарное предприятие, заработало педучилище имени Янки Купалы как раз в здании польской гимназии имени Томаша Зана, начала выходить районная газета, хоть и небольшим тиражом. Газета «Красное знамя» – всего 1 000 экземпляров издавалось.
Для жыхароў Заходняй Беларусі ізноў пачыналася новае жыццё. Праз два гады – на парозе Вялікай Айчыннай вайны – савецкія беларусы ўжо будуць адчуваць сабе адзінай, вялікай краінай і разам супрацьстаяць ворагу.
Яна Шыпко:
Усё ж такі, што адбылося 17 верасня? Якое гэта мела значэнне для будучыні Беларусі?
Надзея Аўдзей, дырэктар Вілейскага краязнаўчага музея:
Для мяне гэта з’яднанне тэрыторыі, з’яўленне Беларусі, але крышачку ў іншым. З’яднанне прывяло да таго, што аб’ядналіся двор да двара, сусед да суседа, родны да роднага, і мы зноў разам, і пачынаецца будоўля новага ладу жыцця. Не зусім ладна праходзіла з’яднанне ў калгасы – рознае было. Немагчыма сказаць: пайду ў калгас – усё, я шчаслівы.