Поправки в законе о СМИ, самые популярные издания и День белорусской письменности. Интервью с Александром Карлюкевичем

Новости Беларуси. Еще две программы «Неделя», и мы выйдем в эфир в День белорусской письменности. Вот уже 25 раз страна отметит этот праздник в первое воскресенье сентября. В 2018 году это случится в Иваново. А до этого – в Полоцке, Турове, Новогрудке, Несвиже, Орше, Пинске, Заславле и других белорусских городах. Места празднования меняются, но высокая значимость и широкий размах торжества остаются неизменными. Потому что мы хорошо помним: вначале было слово, потом – печатное слово.

О программе Дня белорусской письменности в 2018 году, белорусском языке в литературе и СМИ, самых популярных изданиях мы поговорили с министром информации. Эксклюзив «Недели» – интервью с Александром Карлюкевичем.

Юлия Огнева, СТВ:
Александр Николаевич. Август, неумолимо приближается сентябрь, начало учебного года и наш любимый праздник – День белорусской письменности. В этом году в Иваново. Скажите, чем порадуете?

Александр Карлюкевич, министр информации Беларуси:
Вельмі хвалюючае свята. Спадзяюся, не толькі для тых, хто працуе ў Міністэрстве інфармацыі, галіне айчыннага кнігадрукавання, але ўвогуле для ўсіх жыхароў нашай краіны, для ўсіх грамадзян. Па традыцыі напярэдадні Дня беларускага пісьменства пройдзе фінал рэспубліканскага конкурсу, які ажыццяўляецца Міністэрствам адукацыі, Саюзам пісьменнікаў Беларусі, Міністэрствам інфармацыі і Сталічным тэлебачаннем, дарэчы. Гэта конкурс лепшых чытальнікаў «Жывая класіка».

Юлия Огнева:
Не секрет, что на Дне белорусской письменности далеко не всегда массово слышишь белорусский язык. Скажите, вас это не смущает?

Александр Карлюкевич:
Ніколькі. У кожнага ёсць свой выбар. У нашай краіне дзве дзяржаўныя мовы, і кожны прымае сам рашэнне. Мне асабіста хацелася б, каб часцей гучала беларуская мова. Я спадзяюся, што ў сувязі з запатрабаванасцю грамадства, у сувязі з новымі пэўнымі адметнасцямі ў школьнай адукацыі, магчыма, мова будзе гучаць і часцей.

Але калі гаварыць пра кнігавыданне айчыннае, калі гаварыць пра беларускі перыядычны друк, то дзяржава прыкладае вельмі шмат намаганняў, каб беларуская мова гучала ўсё шырэй і шырэй.

Юлия Огнева:
Пример?

Александр Карлюкевич:
Сёння пры тых 10-11 тысячах назваў кніг штогод прыблізна выпускаецца да 30 % кніг на беларускай мове. Перыядычныя выданні, літаратурна-мастацкія часопісы, культуралагічныя выданні ў большай ступені выходзяць як раз на беларускай мове. Калі ўзяць адукацыйныя выданні, яны таксама звязаны з беларускай мовай як з носьбітам нашай нацыянальнай культуры і нашай нацыянальнай свядомасці.

Юлия Огнева:
А насколько они востребованы?

Александр Карлюкевич:

Я лічу, што гэта залежыць ад зацікаўлення кожнага грамадзяніна, ад яго свядомасці, ад яго пэўных прыарытэтаў – грамадскіх, культуралагічных, нацыянальных.

Юлия Огнева:
Может быть, есть какая-то статистика? Например, по книжной сети.

Александр Карлюкевич:
Я ведаю, што ў «Белкнізе» складаюцца пэўныя рэйтынгі. Хачу прывесці такі прыклад, што сярод лідараў кніг на беларускай мове выданне, адрасаванае школьнікам, дзецям – «Дзіцячы атлас Беларусі». За першае паўгоддзе больш 500 асобнікаў гэтай кнігі, літаральна выпушчанай летась, было прададзена ў сістэме толькі «Белкнігі».

А калі гаварыць пра класіку, то попытам карыстаюцца па-ранейшаму кнігі Уладзіміра Караткевіча.

Юлия Огнева:
Национальная литературная премия пройдет в рамках Дня белорусской письменности.

Александр Карлюкевич:
Дакладней будзе падсумоўванне вынікаў Нацыянальнай літаратурнай прэміі. Гэтая прэмія стала больш важкай па свайму насычэнню, пісьменнікі атрымаюць шмат вышэйшай узнагароды ў матэрыяльным плане, чым летась. У Нацыянальнай літаратурнай прэміі свой удзел засведчылі недзе больш 70 аўтараў. Іх кнігі разглядаюцца ў розных намінацыях. Я спадзяюся, у верасні і ў кастрычніку і чытачы, і крытыкі будуць шмат гаварыць пра тыя творы, якія адзначаны Нацыянальнай літаратурнай прэміяй. Мне здаецца, што гэта важкі дзяржаўны праект.

Юлия Огнева:
Не могу не задать вопрос о поправках в закон о СМИ, которые вступят в силу с 1 декабря. Последняя версия документа, наверное, как можно лучше показала, что договориться удается?

Александр Карлюкевич:
Мне здаецца, што тыя крокі, якія былі зроблены ўвогуле журналісцкай супольнасцю, яны спрыяюць кансалідацыі і самой супольнасці, і самога грамадства. Хаця, безумоўна, калі гаварыць пра тыя заканадаўчыя папраўкі, якія начнуць працаваць з 1 снежня, то мне здаецца, што ёсць нам яшчэ над чым працаваць. І, безумоўна, хацелася, каб грамадскія журналісцкія арганізацыі ўносілі ініцыятывы, каб мы рухаліся далей.

Юлия Огнева:
Что дальше? Над чем сейчас работаете в плане законодательства?

Александр Карлюкевич:
Калі гаварыць пра міністэрства, то, безумоўна, мы лічым, што ёсць цэлы шэраг момантаў, якія звязаны з тымі ж фэйкамі, з той жа тэрміналогіяй у адносінах да ўдзельнікаў медыйнай прасторы. Мне здаецца, трэба вярнуцца да разгляду самога тэрміна фрылансер і больш грунтоўна пагаварыць пра гэта і прыўнесці пэўныя ініцыятывы. Мы будзем вельмі шырока прыслухоўвацца да журналісцкай грамадскасці ў вызначэнні ўсіх гэтых пазіцый.

Юлия Огнева:
Для нас как для телевидения особенно важно понятие национального телевизионного контента.

Александр Карлюкевич:
Закон, які будзе працаваць з 1 снежня, дастатковы, каб вызначыцца з разуменнем нацыянальнага тэлевізійнага прадукту, нацыянальнага тэлевізійнага кантэнту. Зараз будзе распрацаваны ў дадатак да закона яшчэ шэраг нарматыўных дзяржаўных актаў. І адзін з іх – гэта пастанова Савета Міністраў – будзе прысвечана выключна нацыянальнаму тэлевізійнаму кантэнту.

Юлия Огнева:
Он сейчас в разработке?

Александр Карлюкевич:
Над ім зараз працуюць супрацоўнікі Міністэрства інфармацыі, і над ім зараз працуе журналісцкая тэлевізійная супольнасць.

Юлия Огнева:
Когда можно ожидать, какой срок?

Александр Карлюкевич:
Літаральна ў самы бліжэйшы час праект гэтай пастановы будзе ўнесены як праект. І папярэдні, я яшчэ раз паўтаруся, мы яго шырока будзем амбяркоўваць.