Анлайн-дыктант, кітабы i конкурс апавядальнікаў. Як праходзіць тыдзень роднай мовы ў НАН Беларусі
Дзень роднай мовы, які адзначаецца 21 лютага, – свята мiжнароднае. Па рашэнню ЮНЕСКА ў календары яно з’явілася 21 год таму. У Беларусі да гэтай даты заўжды прымеркаваны самыя розныя мерапрыемствы. Гэты год – не выключэнне. Традыцыйна Iнстытут мовазнаўства Нацыянальнай акадэміі навук праводзіць тыдзень роднай мовы. Праграма самая разнастайная: круглыя сталы, навуковыя абмеркаванні, выставы, сустрэчы са студэнтамі і вучнямі, презентацыі книг і фільмаў.
Вераніка Курцова, загадчык аддзела Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі:
Літаральна кожны новы дзень новае мерапрыемства: па два – тры. Гэта комплекс мерапрыемстваў. Гэта, па-першае, таксама дэманстрацыя адметных кніг, якія характэрны для станаўлення нацыянальнай навукі альбо тых даследчыкаў, якія зрабілі істотны ўклад у развіццё і станаўленне беларускай мовы.
Сення ў Школе юнага лінгвіста пройдзе трэці адкрыты конкурс апавядальнікаў беларускай народнай прозы «Кацігарошак». Таксама запланавана сустрэча студэнтаў з навукоўцамі.
А пачаўся тыдзень роднай мовы са знакавай для беларускай культуры асобы. Круглы стол прымеркаваны да 160-годдзя Яўхіма Карскага сабраў усіх, каго цікавіць дзейнасць заснавальніка беларускага навуковага мовазнаўства і літаратуразнаўства, этнографа, фалькларыста і палеографа.
Вераніка Курцова:
Самая адметная рэч ў гэтай кнізе – тое, што там змешчаны дзве карты: адна з іх – этнаграфічная карта беларускага племені, а другая – этнаграфічная карта беларускай гаворкі.
Цікавы «квэст», які кожны год у гэты тыдзень збірае аматараў мовы, – дыктоўка. Школьнікі, студэнты і дарослыя могуць праверыць свае веды – неабходна толькі прайці рэгістрацыю. Селета есць магчымасць напісаць дыктант у анлайн-рэжыме.
Яшчэ адно вартае ўвагі мерапрыемства – выстава кітабу. Гэта шматмоўныя рукапісы, у якіх дамінуе тагачасная беларуская народна-дыялектная мова, пры гэтым напісаныя арабскім пісьмом. У кітабах адлюстраваныя побыт, звычаі, традыцыі татараў-перасяленцаў, таму іх тэксты – каштоўны матэрыял для навукоўцаў.
Алена Цітавец, загадчык сектара кнігазнаўства аддзела рэдкіх кніг і рукапісаў Цэнтральнай навуковай бібліятэкі акадэмii навук Беларусі:
Захавалі жывую беларускую гаворку таго часу – XVIII-XVII стагаддзя. Гэта тое, чаго няма ў кірылічных помніках. І беларускія татары для таго, каб перадаць асаблівасці беларускай гаворкі, унеслі ў сваі рукапісы дадатковыя літары, каб передаць дзеканне і цеканне.
У Беларусі дзве дзяржаўныя мовы: беларуская и руская. Аднак у краіне з павагай ставяцца да прадстаўнікоў усіх народаў, якія жывуць на нашай зямлі, да іх традыцый і культуры. Кожны мае права і на сваю родную мову.
