«Давайце мы будзем верыць у тое, што быў працяг, і што калі-небудзь ён з’явіцца». Есть ли продолжение «Колосьев под серпом твоим»?

О белорусском писателе рассказали в одной из серий документального цикла «Тайны Беларуси».

Роман, ставший впоследствии самым известным произведением автора, он посвятил своей маме – «Каласы пад сярпом тваім».

Этим романом зачитывались миллионы! Журнал «Полымя», где он был впервые напечатан в 1965 году, в считаные часы смели с прилавков. Люди записывались в очередь в библиотеку, чтобы на пару дней заполучить заветную книгу. Авторский взгляд на историю Беларуси, стиль, свойственный только Короткевичу, язык – всё это магическим образом действовало на читателей. Магия не рассеялась и по сей день. «Каласы пад сярпом тваім» даже сегодня – в топах продаж.

В 2019 году именно этот роман стал самой популярной книгой у белорусов. Но и здесь не обошлось без интриг. Главный вопрос, который не даёт покоя многим: стоит ли искать продолжение культового произведения?

Людмила Рублевская, писательница:
Мальдзіс сцвярджаў, што быў працяг. Што быў працяг, які быў скрадзены з кватэры Караткевіча. І прыводзіў доказы гэтаму. Ад іншых людзей я чула, што міф, што не было. Што, каб гэты працяг быў, Караткевіч б пра гэта гаварыў шмат. Таму што, зразумела, такі вялікі аб’ём тэксту немагчыма напісаць там за тыдзень. Гэта працяглая праца. І за гэты час, канешне, ён шмат з кім гаварыў, было шмат сустрэч. І ён бы нешта прагаворваўся, абмяркоўваў, сказаў бы: «Вось, напісаў яшчэ адзін раздзел. Ой, ня ведаю, як завершыць вось гэту сюжэтную лінію». Хто ведае...

Але я кажу заўсёды, што я – за міфы. Іх, насамрэч, у нас не так шмат. Асабліва міфаў беларускай літаратуры. А давайце мы будзем верыць у тое, што быў працяг «Каласоў пад сярпом тваім», і што калі-небудзь ён з’явіцца.

Денис Мартинович, писатель, редактор информационного портала:
Гэта вельмі складанае пытанне. Мне здаецца, что, магчыма, нешта пасярэдзіне. Магчыма, у яго былі чарнавікі. Яшчэ пры яго жыцці была апублікавана аповесць «Зброя», было апублікавана апавяданне «Сіняя-сіняя».

І калі я вывучаў матэрыял, прыйшоў да высновы, што апавяданне «Сіняя-сіняя» – гэта і ёсць той выніковы эпілог «Каласоў пад сярпом тваім». Былі нейкія фрагменты, але, магчыма, ён проста не дайшоў да іх рэалізацыі.

Мне вельмі б хацелася верыць, что працяг рамана існуе, але усё ж такі пакуль ніякіх доказаў няма.

Ограбленная квартира и украденные рукописи – сегодня это тайна семьи Короткевича. Что на самом деле исчезло из ограбленной квартиры, неизвестно до сих пор.

Поклонники верят: возможно, через много лет они всё же смогут докопаться до истины и прочесть продолжение романа, перевернувшего мировоззрение белорусов. Впрочем, есть и другая версия, своей категоричностью отрицающая даже надежду на продолжение...

Леонид Дранько-Майсюк, поэт:
У нейкі момант свайго жыцця, скажам, у апошнія гады ён страціў творчую дысцыпліну. Такое бывае з вялікі мастакамі. Страта творчай дысцыпліны не дала яму магчымасці завяршыць свой асноўны раман. І ў якасці апраўдання, ён стварыў прыгожую легенду, што яму цяжка развітацца са сваімі героямі. Гэта, сапраўды, прыгожая, паэтычная легенда і яна вельмі мастацкая. І мы павінны, так сказаць, радавацца, што гэту легенду мы чулі з яго вуснаў. Я чуў пра гэта, іншыя мемуарысты чулі. Мая жонка Вольга, калі сустракалася с Караткевічам, спыталася: «Уладзімір Сямёнавіч, калі Вы скончыце свой раман?» І ён адказаў крыўдліва так: «Ну што ты пытаешся пра гэта? Каб ты сама была пісьменніцай, ты б пабачыла, як цяжка гэта – развітвацца са сваімі любімымі героямі.

Для мяне вось гэтая легенда – яна мае знак высокай творчасці. Таму што яна створана самім Караткевічам.

Вячеслав Рагойша, кандидат филологических наук, профессор БГУ:
Я думаю, што ён проста не дапісаў. Спачатку ён не дапісаў, магчыма… Сапраўды, для пісьменніка трэба ж была пасля пісаць пра само паўстанне і смерць Каліноўскага, яго героя любімага, і я к чалавека. У яго дома вялікі быў партрэт Каліноўскага каля рабочага стала. Каліноўскі для яго вельмі многае значыў. А тут трэба было яго на Галгофу весці. Я думаю, тут галоўная прычына была.

А другая была прычына – пачаўся такі перыяд: пачалі адыходзіць яго любімыя людзі. Цётка, маці, жонка. Прычым гэта праз пэўны невялікі час. Ён стараўся часам і гэтае гора і гарэлкай заліць. Пасля ён перапыняўся пэўны час, не браў у рот ні кроплі, апасля зноў зрываўся. Гэта вот. Хваробы пачаліся.